Әлихан Бөкейхан белгілі саяси, қоғам, мемлекет қайраткері әрі қазақ ұлт-азаттық қозғалысының ұйымдастырушысы және көсемі, Дала өлкесі, Семей облысы, Қарқаралы уезінде 1866 жылы 5 наурызда туған. Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш саяси ұйым «Алаш» партиясын құрған, Алаш автономиясының (алғашқы Қазақ республикасы) төрағасы.

                        *

Тірі болсам, хан баласында қазақтың хақысы бар еді, қазаққа қызмет қылмай қоймаймын.

                                  *

Адам баласы қылып жүрген іс ой-ақыл болып басталады, сөз болып сөйленеді, ия жазылады, ақыл сөз сонан соң барып іске айналады.

                                  *

Кейінгіге ғибрат аларлық үлгі тастап кетіп, алғыс аламыз ба? Жоқ, далаға лағып, жөнсіз кетіп, қарғыс лағнет аламыз ба? Кеудесінде көзі бар адам көп ойланарлық жұмыс.

                                  *

Біздің жұрт бостандық, теңдік, құрдастық, саясат ісін ұғынбаса, тарих жолында тезек теріп қалады.

                                  *
Бостандыққа апаратын жалғыз жол – ұлттық ынтымақ қана.

                                  *

Бірліктен айырылған ел қаңғып қалады.

                                   *

Біздің кемшілігіміз - әркім тарих арқалатқан жүкті белгілі жерге апармай, соңындағыларға тастап кететіндігі.

                                   *
Қазақтың оқыған азаматтары, қазаққа осындайда қызмет етпегенде қашан қызмет етіп, пайдамызды тигіземіз?!

                                    *
Бізде бірлік болып, іс қыла білетін шебер табылса, Алаштың баласы бақыт-махаббат жолына түсті!

                                    *

Түзу қалам - қисайған, өткір қалам - мүжілген заман.

                                    *
Қазақ-ау! Түзуің бірігіп жұрт үшін қам ойлайтын кез келген жоқ па?!

                                    *
Ұлттың жоғын ұйықтап жүріп емес, ояу жүріп іздеу керек

                                    *
Ұлтына жұртына қызмет ету - білімнен емес мінезден.

                                   *
Елдің тұрмысын, тілін, мінезін білмеген кісі көш басын алып жүре алмайды.

                                   *

Қазақ баласы бірігіп, тізе қосып іс қылса, халықтық мақсат сонда орындалады.

                                   *
Би ғаділ болмай, жұрт ісі ілгері баспайды.

                                   *
Өзін-өзі қасқырша шауып отырған жұртта оқу, шеберлік болмайды.

                                   *
Не жұмыс қылсақ, осы үш: ақыл, сөз, іс сана талқысынан өтпей жұмысқа айналмайды

                                    *

Ақылды сөз қылмақ қиын, сөзді қылмақ мұнан неше есе қиын.

                                    *
Оқу-білім бір, оқу ұлғая білім болады.

                                    *
Көп оқыса, зейінді болса, білімді болмақ, мінезі жақсы, жаман бола ма, мұны құдай біледі.

                                    *

Бұл тіршілік үлкен талас, бір бәйге: жүйрік алады, шабан қалады. Жүйріктік ақыл, ұсталық жәһитшілікте. Еріншек езге жол бәйге, сыбаға, мүше жоқ.

*
Халық ісін орнына салуға көп ақыл, көп қызмет, көп жылғы шебер істеген әдіс керек.

                                    *
Тіршілік ғұмыр белгісі – алыс-тартыс, арбас, әдіс.

                                    *
Кім шебер болса, жалықпай, талмай ізденсе, бірігіп тізе қосып әдіс қылса, ғұмыр бәйгесі сонікі.

                                    *

Бөтен кісі қазаққа ешқандай жақсылық артып әкеліп бермейді.

                                    *
Өз күшіне, өз қуатына сенбеген адам да, халық та ғұмыр жүзінде бәйге алмайды.

                                    *

Ер жігіттің белгісі – адасқанын мойнына алғаны.

                                    *

Аз адам атқа міндім деп қасқыр болып жұртқа шапса, мұндай жұртта береке қайдан болсын?  

                                    *

Талас дүние – ғұмыр сипаты, талас тартыс жоқ болса, ғұмыр абақты болар еді.

                                   *

Бұл заманда жылап мұратқа жетемін деу, аш түйенің күйсеуі болады.

                                  *
Нағыз түрік затты халық тілі – біздің қазақта.

                                  *

Ғұмыр бәйгесіңде біздің қазақ тілі өз бәйгесін алар!

                                  *

Жалпақ жұрттың көкірегінде жақсылық болмаса, жұрт жұрт болып тіршілік көрмек емес.

                                   * 

Жалғыз жүріп өз басын қорғаса, кісі бәледен құтылады. Көппен жүріп өз басын қорғаймын десе, көпті құдыққа тығады. Көп мақсаты иін тіресіп, тізе қосып, бір жүрсе табылады.

                                   *

Қазақтың байырғы жерін қашан қазақтар өз бетінше ғылым мен техникаға игермейінше, жер жеке меншікке де, қоныстанушыларға да берілмесін.

                                    *

Кадет партиясы жер адамға меншікті болып берілсе де, жөн дейді. Біздің қазақ жерді меншікті қылып алса, башқұртша көрші мұжыққа сатып, біраз жылда сыпырылып, жалаңаш шыға келеді.

                                   * 

Өз тізгініңді өзің алып жүре алмай, шатақ-даудан шықпайтын бір ескі ауруың бар-ау, қазағым! Қылығыңды көріп ішім күйеді.

                                   *
Алыспаған, жұлыспаған бостандық атына мінбейді, бұғаудан босамайды, ері құлдықтан, әйелі күңдіктен шықпайды, малына да, басына да ие болмайды.

                                   *

Жұрт пайдасына таза жолмен тура бастайтын ер табылса, қазақ халқы оның соңынан ерер еді.

                                   *

Өртте жүріп сабырлы болу – мақтауға сыймайды.

Әлихан Бөкейхан

Aqsaqaldar.kz